Zijn bruistabletten aan te bevelen?

De meeste verkrijgbare specialiteiten in bruisvorm in ons land zijn pijnstillers en ontstekingsremmers (samen 51%). Voor de overige 40% gaat het om vitamines en mineralen (40%), mucolytica en slijmoplossers (5%) en een laxeermiddel. "Ik wil graag even dieper ingaan op Dafalgan®: één bruistablet van 1 gram bevat meer dan 500 mg natrium, wat overeenkomt met ongeveer 1,4 gram zout. Zo kan men zich een idee vormen over hoeveel natrium of zout een patiënt binnenkrijgt die bijvoorbeeld langdurig 3 gram Dafalgan® bruistabletten per dag inneemt. We weten dat de Belgische voedingsaanbevelingen aansturen op een vermindering van de aangewezen hoeveelheid tot ongeveer 5 gram zout per dag. Maar alleen al met de hoeveelheid aan Dafalgan® bruistabletten bereikt deze patiënt bijna die grens", benadrukt Camille Bertrand, apotheker en redacteur bij het BCFI. "Om over de voordelen van bruisende medicijnen te praten, moeten we naar de farmacokinetiek kijken", voegt ze eraan toe. "De biobeschikbaarheid is de fractie van de toegediende dosis die de algemene circulatie bereikt en de snelheid waarmee dat gebeurt. Drie parameters zijn hierbij van belang: de maximale plasmaconcentratie van de stof (Cmax), de tijd die nodig is om dit te bereiken (Tmax) en de AUC (area under the curve), de concentratie over een bepaalde periode, die een idee geeft van de totale hoeveelheid in het systeem. Er bestaan heel weinig onderzoeken naar de voordelen van bruistabletten en ze zijn helaas vaak van slechte kwaliteit." Een gerandomiseerd onderzoek bij 20 gezonde vrijwilligers (1) vergeleek de absorptiesnelheid van bruistabletten met de klassieke vorm van paracetamol van 1 gram. Het resultaat? In de groep die bruistabletten nam, bleek de tijd die nodig was om de maximale concentratie te bereiken korter (ongeveer 18 minuten minder) dan bij de klassieke groep. De Cmax was ook hoger, net als de AUC. "We moeten deze resultaten wel met de nodige voorzichtigheid interpreteren", waarschuwt Camille Bertrand, die wijst op de beperkingen van dit onderzoek. "Het gebied onder de curve (AUC) wordt hier maar tussen de 0 en 3 uur gemeten. De bruisende vorm werkt daarbij iets sneller en bereikt sneller de Cmax, maar zal ook sneller dalen. De conventionele tabletten bereiken langzamer de Cmax, maar hun werking neemt ook trager af. Als de AUC over een tijdspanne van 0 tot 4 uur zou gemeten worden, zou die hoger kunnen uitvallen in de groep conventionele tabletten... Andere beperkingen: dit onderzoek omvatte slechts 20 proefpersonen van wie de basiskenmerken onbekend waren, en het werd gesponsord." Een ander gerandomiseerd, dubbelblind en placebogecontroleerd onderzoek (2) vergeleek de tijd tot pijnverlichting optrad na de inname van paracetamol (1 gram) in bruisende of conventionele vorm bij postchirurgische tandpijn. "Ook hier zien we een verschil van ongeveer 15 minuten tussen de twee vormen van toedienen. Kijken we naar de tijd die verliep voordat de patiënt weer om medicatie vroeg, bedroeg die 2u 07 bij de groep die een bruistablet nam en 2u 41 bij de groep met het klassiek medicijn. Dit bevestigt onze hypothese dat de bruisende vorm iets sneller werkt, maar niet zo lang doorwerkt als de conventionele pastille." Het bruistablet is niet alleen sneller werkzaam, maar heeft ook andere bekende voordelen, zoals de smaak, een lager risico op een acute overdosis (er zijn grote hoeveelheden water nodig om 6-8 tabletten op te lossen) en het is gemakkelijker te gebruiken bij slikproblemen. Om de risico's van bruistabletten te illustreren, keek de apotheker naar twee onderzoeken. De eerste studie (3) zocht uit of het innemen van bruisende natriumbevattende medicijnen verband hield met een significante toename van het risico op ongewenste cardiovasculaire voorvallen, in vergelijking met standaardformuleringen van dezelfde medicijnen. "Deze studie toonde aan dat het cardiovasculaire risico hoger was bij patiënten die bruisende formuleringen voorgeschreven kregen en dat deze incidenten voornamelijk te wijten waren aan een verhoogd risico op hypertensie en CVA (beroerte). Toch zijn er bepaalde beperkingen: dit is een observationele studie en we kunnen bepaalde variabelen die voor verwarring kunnen zorgen (natriuminname, enz.) niet uitsluiten", preciseert Camille Bertrand. In hun conclusies stellen de auteurs dat "natriumbevattende formuleringen met voorzichtigheid dienen te worden voorgeschreven, en alleen als de waargenomen voordelen opwegen tegen de risico's. Men moet deze patiënten nauwlettend opvolgen om de opkomst van hypertensie te kunnen detecteren." Het tweede onderzoek dat werd besproken (4) vergeleek personen (tussen 60 en 90 jaar) met een hoge bloeddruk met anderen die geen hypertensie hadden. In elke groep kregen de patiënten paracetamol in bruisvorm of in conventionele vorm toegediend. Ze werden gedurende een jaar gevolgd, en dit in de periode tussen januari 2000 en december 2017. Het hoofdcriterium was de incidentie van hart- en vaatziekten en sterfte door alle oorzaken. Resultaat? In beide groepen werd een toename van het risico op hart- en vaatziekten en totale mortaliteit waargenomen bij patiënten die natriumrijke preparaten hadden ingenomen. "Concluderend: voor alle patiënten, en vooral voor patiënten met hypertensie, is het beter om natriumrijke medicijnen te vermijden, vooral als ze meerdere keren per dag, elke dag of gedurende een lange periode worden ingenomen. En ook patiënten die een strikt zoutarm dieet volgen moeten medicijnen in bruisende vorm vermijden. Bruistabletten werken misschien sneller, maar zijn ze het risico echt waard? Vooral omdat we weten dat ze de pijn iets sneller verlichten, maar dat deze ook sneller terugkomt dan bij klassieke medicijnen", vraagt Camille Bertrand zich af.