...

Farmaciestudente Veronique Buijzen (UA) werkt volop aan haar masterproef over het thema 'arm maakt ziek, ziek maakt arm'. Professor farmacologie Hans De Loof begeleidt haar daarbij. Samen overlopen zij de resultaten van onze enquête over armoede. De belangrijkste tendenzen leest u overigens verder in dit magazine, op blz. 9. De tijdigheid van zorg is voor mensen in armoede minder goed in vergelijking met wie niet in armoede leeft, luidt een van de stellingen in de vragenlijst. "Dat klopt, zorg staat vaak niet bovenaan hun prioriteitenlijst, met als gevolg dat kleine kwaaltjes zich meer gaan manifesteren en verergeren. Wat maakt dat het risico op lichamelijke en psychische klachten groter wordt." In de huidige economische context zal dat probleem overigens nog prangender worden. "De aankoopprijzen van geneesmiddelen gaan de hoogte in, waardoor de uiteindelijke kostprijs voor de patiënt eveneens toeneemt." Dat armoede in de opleiding weinig tot niet aan bod komt, valt te betreuren. "De problematiek is immers niet weg te denken uit de samenleving. Armoede bestaat en zal altijd blijven bestaan. De universiteiten moeten daar zeker op inpikken, binnen de basisopleiding, aan de hand van terugkomdagen, en door stages te organiseren in verschillende types apotheken zodat apothekers in spe een beter zicht krijgen op de populatie die er over de vloer komt." Onderwijs en kennisoverdacht zijn zeker geen wondermiddel wat dat betreft, maar ze zijn zeker wel nodig om de eerste stappen te zetten, klinkt het. "Zo leer je beter om te gaan met patiënten in armoede en om ze beter te begeleiden en door te verwijzen. Dat heb ik zelf gemerkt tijdens mijn stage", vertelt Veronique Buijzen. "Je weet soms echt niet goed wat je kan doen. Ik herinner me nog goed een dame die langskwam voor een coronatest na een hoogrisicocontact. De 35 euro kostprijs moest ze uit eigen zak betalen, wat voor haar problematisch was, ze stond met tranen in de ogen aan de balie. Je hart breekt dan als het ware, je staat echt met de rug tegen de muur, bijna op het punt om zelf je portefeuille boven te halen. Dat zijn zaken die politiek en administratief zeker op punt gesteld moeten worden." Meer aandacht voor armoede in de opleiding, en op studiedagen en via bijscholing, is overigens een noodzaak voor alle zorgverstrekkers in de eerste lijn, benadrukt ze. Enigszins contradictorisch met het gebrek aan opleiding, is de vaststelling dat de meeste respondenten in de enquête vinden dat ze wel voldoende kennis van het onderwerp hebben om hun rol als zorgverlener goed te kunnen uitoefenen bij deze kwetsbare populatie. "Die kennis komt voornamelijk voort uit ervaring. Je leert gaandeweg de workarounds te vinden waarmee je mensen in armoede enigszins kan helpen: gratis staaltjes, uitstel van betaling,... Gaandeweg krijg je ook een beter zicht op doorverwijsmogelijkheden. Dat is nog steeds een heel complex kluwen, maar apothekers moeten er wel degelijk van op de hoogte zijn." Wat opvalt, is dat de digitale kloof voor mensen in armoede een extra valkuil vormt. "Zeker met de veralgemening van het digitale voorschrift verliezen patiënten - en zeker ook mensen in armoede - de verbondenheid met de geneesmiddelen die hen worden voorgeschreven. Ze raken het overzicht kwijt. We hameren er daarom altijd op dat ze bij de arts nog steeds een papieren afschrift mogen vragen." Ook kan het voor de patiënt een aanzienlijke slok op de borrel schelen als de arts terdege rekening houdt met de financiële situatie bij het voorschrijven van geneesmiddelen. "Al is de vaststelling dat de artsen niet zo goed scoren als het op kennis van de terugbetalingsklassen aankomt, wel een goede indicatie van de complexiteit van het systeem." In de oefening in onze enquête bleek het laxeermiddel, dat wordt voorgeschreven om een bijwerking van de behandeling met antipsychotica te onderdrukken, het duurste middel in het lijstje. "Obstipatie komt vaak voor bij inname van antipsychotica; dat laxeermiddel is dus echt wel essentieel. En belangrijk voor de therapietrouw. We pleiten er daarom voor om ook OTC-specialiteiten in een systeem van terugbetaling op te nemen." Om de uitwisseling van kennis en ervaringen over armoede een duwtje in de rug te geven, denken Veronique Buijzen en prof. De Loof en ten slotte aan de oprichting van een kennisbank. "Apothekers kunnen daar suggesties en reacties kwijt, en mogelijke oplossingen voor bepaalde situaties. Uit de open vragen in de enquête kwamen alvast enkele interessante denksporen en suggesties naar voren." Een veelbelovende optie dus voor de apothekers die begaan zijn met de armoedeproblematiek.