...

Fibroblast growth factor 21 (FGF21) is een hormoon aangemaakt door de lever. Al eerder werd vastgesteld dat het vrijkomt als er alcohol in de bloedsomloop verschijnt. Het remt de motivatie om alcohol te drinken bij nuchtere muizen en moedigt muizen met een alcoholintoxicatie aan water te drinken. Het beschermt ook de lever tegen de effecten van alcohol. Kortom, FGF21 heeft (onder andere) als functie het lichaam te vrijwaren voor de kwalijke effecten van alcohol. Bij de mens is alcohol de sterkste prikkel voor de aanmaak van FGF21 vanuit de lever. In het onderzoek dat in CellMetabolism verscheen, tonen vorsers aan dat het beschermende effect zelfs verder gaat. Muizen die door genetische manipulatie geen FGF21 aanmaken, doen er langer over dan intacte muizen om na een acute alcoholintoxicatie opnieuw helder bij bewustzijn te komen en een normale motoriek te herstellen. Als men muizen van buitenaf FGF21 toediende, trad het herstel zelfs sneller op. Dat gold ook voor een relatief milde toestand van 'dronkenschap'. De resultaten wezen uit dat dit niet te wijten is aan een verhoogde afbraak van alcohol. Daarentegen konden de onderzoekers aantonen dat FGF21 een rechtstreeks stimulerend effect uitoefent op de noradrenerge neuronen van de locus coeruleus, een kern in de hersenstam die de waaktoestand en alertheid regelt. Dit sluit aan bij de bevinding dat FGF21 ook wordt aangemaakt bij vasten of consumptie van een eiwitarme voeding. De auteurs van de studie veronderstellen dat het systeem in dit geval de waakzaamheid van het dier opdrijft om het ertoe aan te zetten zich te voeden. FGF21 had in het onderzoek geen effect op sedatie veroorzaakt door ketamine, benzodiazepines of fenobarbital, en blijkt aldus specifiek te zijn als bescherming tegen het toxische effect van alcohol. Die specificiteit heeft een evolutionaire verklaring. Dieren die zich in de natuur voeden met vruchten, lopen het risico een alcoholintoxicatie op te lopen als fructose en andere enkelvoudige suikers in het fruit vergist zijn tot alcohol. Een beschermend mechanisme is daarom welkom. FGF21 stijgt overigens ook in het bloed bij inname van fructose. Het is nu uitkijken of het beschermende effect van FGF21 tegen de effecten van alcohol ook optreedt bij de mens. Zo ja, dan kan het hormoon ingezet worden bij de behandeling van acute alcoholintoxicatie, claimen nieuwssites de jongste dagen. De auteurs drukken het in de conclusie van hun artikel voorzichtiger uit: het gebruik van FGF21 zou nuttig kunnen zijn bij de behandeling van bewustzijnsverlies en motorischestoornissen gerelateerd aan acute alcoholintoxicatie, zo zeggen ze. Niets wijst er momenteel immers op dat het hormoon ook andere kwalijke effecten van massale alcoholinname kan tegengaan, zoals een toxisch effect op de hartspier of hypothermie. Het hoofd van de onderzoeksgroep merkt trouwens in de pers op dat, als FGF21 bij de mens blijkt te werken tegen de implicaties van dronkenschap, dat geen aansporing is om erop los te drinken. Waarvan akte.