...

"Voor de FIP is vaccinatie dé prioriteit", zo zegt Dominique Jordan, voorzitter van de International Pharmaceutical Federation (FIP) op een virtuele conferentie over griepvaccinatie in covid-crisistijden en meer bepaald over good practices in Franstalige landen. Landgenoot Lieven Zwaenepoel, voorzitter van de APB, was moderator van de vergadering met onder meer Prosper Hiag (Forum pharmaceutique africain, Kameroen), Alain Delgutte (Ordre des pharmaciens, Frankrijk), Bertrand Bolduc (Ordre des pharmaciens du Québec) en Claudine Leuthold (pharmaSuisse). De FIP is begonnen met een heuse kruistocht om de rol die apothekers kunnen spelen bij vaccinatiecampagnes te promoten. De federatie lanceerde een programma van digitale conferenties, Transforming Vaccination, dat van september tot december bericht over ervaringen uit de hele wereld om van de apotheker een volwaardige speler bij vaccinatie te maken. Hoe zou een wereld zonder vaccins er uit zien? De covid-19 pandemie geeft ons daar een idee van, zegt Dominique Jordan: "Honderdduizenden doden, miljoenen zieken, miljoenen jongeren die niet naar school kunnen gaan en hun vrienden niet meer kunnen zien, miljoenen banen die verloren gaan, miljoenen mensen die in armoede worden gedreven en een ongekend verlies aan economische welvaart over de hele wereld." "Deze pandemie heeft aangetoond hoe kwetsbaar de wereld is voor nieuwe besmettelijke ziekten en epidemieën. Het heeft ons ook geleerd hoe belangrijk het is om ons voor te bereiden op toekomstige pandemieën. Volgens de WHO zijn vaccins een van de meest effectieve interventies op het gebied van de volksgezondheid, na zuiver drinkwater. Het verbeteren van de vaccinatiedekking is dan ook een sociale, ethische en gezondheidsnoodzaak." Vandaag worden al in 36 landen vaccins toegediend in de apotheek. Nog 16 andere landen overwegen wijzigingen in de wetgeving om het in de nabije toekomst in te voeren. "Deze resultaten zijn zeer bemoedigend en ik nodig de landen waar vaccins toedienen in de apotheek nog niet mogelijk is uit om met de FIP samen te werken om deze belangrijke uitbreiding van ons werkterrein te realiseren", zo besluit hij. In Canada kunnen apothekers in alle provincies vaccins toedienen, maar in Québec is dat pas sinds dit jaar het geval. "De wetsverandering had plaats in maart jongstleden. Een vierde van de apothekers volgde een opleiding en mag vaccins toedienen aan personen ouder dan zes. Ze kunnen ook vaccins voorschrijven en ze zijn betrokken bij de follow-up van de vaccinstatus van patiënten, in samenwerking met andere zorgprofessionals", preciseert Bertrand Bolduc. Tijdens de covidcrisis geeft de overheid een bijkomend honorarium voor de kosten voor persoonlijke bescherming, schoonmaak en de extra tijd. "Zo komen we uit op een relatief interessant honorarium voor apothekers van $11,50 voor de vaccinatie + $5 voor de extra kosten. De verwachting is dat bijna 100% van de apotheken zal deelnemen. In de toekomst mogen ook andere gezondheidswerkers zoals tandartsen meedoen, want het principe van de volksgezondheid is: 'als je een arm ziet, vaccineer hem dan' en elke mogelijkheid om te vaccineren moet worden benut." "In Zwitserland is de vaccinatie in apotheken een succes", zegt Claudine Leuthold. "Toen we het in 2009 voor het eerst hadden over vaccinatie in de apotheek kregen we te horen 'Nooit'! In 2011 was het de strategie van pharmaSuisse om een certificaat in voeren van permanente vorming in de vaccinatie en het afnemen van bloed, een opleiding van vijf dagen. De eerste opleidingen hadden plaats in 2012, maar pas in 2015 werd het verbod om vaccins toe te dienen in de apotheek opgeheven. Vandaag kunnen apothekers in bijna alle kantons vaccineren (in drie kantons niet), in één kanton kan het alleen op voorschrift. De vorming maakt inmiddels deel uit van de universitaire opleiding." 38% van de apothekers hebben het certificaat en 900 apotheken bieden vaccins aan. Dat is de helft van alle Zwitserse officina. In 2019 dienden ze 33.000 griepvaccins toe en 38.000 vaccins tegen tekenmeningo-encefalitis. De vorming, gevalideerd door de federale vaccinatiecommissie en verstrekt door experts-artsen, is een van de argumenten om in te gaan tegen de oppositie van artsen en verpleegkundigen. Andere argumenten waren de keuze van de doelgroep (>16 jaar en <65 jaar en in goede gezondheid), het gebruik van elektronische vaccinboekjes en een triage-vragenlijst om risicopersonen uit te sluiten. "Vandaag is het perfect normaal dat je je laat vaccineren in een apotheek en heel wat artsen verwijzen hun patiënten door. Sinds drie jaar nemen apothekers ook deel aan de nationale dag voor griepvaccinatie en wordt hun rol bij de nationale vaccinatiestrategie erkend." In Frankrijk kan je je al twee jaar later vaccineren in de apotheek. "We inspireerden ons op buitenlandse voorbeelden, waaronder Zwitserland, en we gingen van start met een experiment om conflicten met andere zorgverstrekkers te vermijden. Het experiment loopt voor een periode van drie jaar: eerst in twee regio's, dan in vier andere, maar wegens het succes besloten we om in heel Frankrijk uit te breiden naar vaccinatie voor 65-plussers, chronische patiënten en zwangere vrouwen", aldus Alain Delgutte. "De eerste sleutel voor succes is de experimentfase, de tweede is de kwaliteit; verplichte permanente vorming en een aantal vereisten zoals de tracering, een aparte ruimte, hygiënische omstandigheden,... Maar het succes heeft vooral te maken met de toegankelijkheid: geen afspraak moeten maken, ruime openingsuren en het vertrouwen in de apotheker (op de tweede plaats na brandweerlui)." "We deden ook een beroep op de apothekers omdat we in Frankrijk met een vaccinatieprobleem kampten door het verlies van tien vaccinatiecentra op zeven jaar tijd. Vandaag kunnen ook vroedvrouwen vaccins toedienen zonder voorschrift en we bestuderen de mogelijkheid om vroedvrouwen, artsen en verpleegkundigen te voorzien van een kleine stock van vaccins die ze aanschaffen bij de apotheker. Kortom, echte samenwerking tussen zorgverstrekkers, zonder de ene categorie te vervangen door de andere."