Hypertensie is een echt probleem voor de volksgezondheid. Meer dan een kwart van de wereldbevolking heeft een verhoogde bloeddruk en het aantal volwassenen met hypertensie stijgt gestaag. Hypertensie is de op twee na belangrijkste doodsoorzaak ter wereld. In België zouden 2,5 miljoen mensen aan hypertensie lijden. Bij slechts de helft van de patiënten is de diagnose gesteld en slechts een kwart wordt behandeld. Met een gezonde levenswijze en een gezonde voeding kan je de bloeddruk doen dalen. Maar wat moet je dan precies doen?
...
De bloeddruk is de druk die het bloed uitoefent op de wand van de bloedvaten. De bloeddruk wordt uitgedrukt in twee cijfers: de systolische bloeddruk, of de druk die op de wanden wordt uitgeoefend tijdens de hartcontractie, en de diastolische bloeddruk, of de druk die op de wanden wordt uitgeoefend als het hart zich ontspant. De bloeddruk schommelt voortdurend, is over het algemeen lager 's nachts, stijgt voor het ontwaken en varieert overdag naargelang de activiteiten.De cijfers die worden gehanteerd bij volwassenen, zijn:Optimale bloeddruk Hoogstens 120/80mmHg in rust overdagAanvaardbare bloeddruk Hoogstens 140/90mmHg in rust overdagHypertensieMeer dan 140/90mmHg in rust overdagIn een aantal gevallen is de bloeddrukwaarde die nog aanvaardbaar is, lager. Zo is dat bij diabetespatiënten 130/80mmHg. Het probleem is dat hypertensie gevaarlijk is, maar niet altijd symptomen veroorzaakt. Je moet de bloeddruk regelmatig laten meten om hypertensie op te sporen. Hypertensie verhoogt het risico op hart- en vaataandoeningen. Met een goede behandeling van de hypertensie daalt het risico op CVA, myocardinfarct en hartfalen met respectievelijk 35-40%, 20-25% en 50%. Er zou voorts een verband bestaan tussen hypertensie, geheugenstoornissen en de ziekte van Alzheimer. Een verhoogde druk in de hersenen zou amyloïdafzettingen in de hersenen in de hand werken.Aan sommige factoren zoals de leeftijd en de genetische aanleg kan je niets doen. De prevalentie van hypertensie stijgt met de leeftijd. 60% van de bejaarden zou hypertensie hebben.Aan andere risicofactoren kan je echter wel iets doen. We denken daarbij aan overgewicht en zwaarlijvigheid, een sedentair leven, roken, stress en voeding.Mensen met overgewicht hebben een groter bloedvolume en een hoger hartdebiet, terwijl de nierdoorbloeding niet verandert. Daardoor stijgt de bloeddruk. Een vermagering met 1kg verlaagt de systolische bloeddruk met 1,6mmHg en de diastolische bloeddruk met 1,3mmHg. Het abdominale vetweefsel bevat veel angiotensine II, een stof die hypertensie in de hand werkt.Ook suiker is belangrijk. Snelle suikers zoals glucose en sacharose, maar ook fructose zouden de bloeddruk doen stijgen. Dus niet te veel frisdranken drinken. Die bevatten immers veel snelle suikers.In het kader van een vermageringsdieet moet de voorkeur worden gegeven aan koolhydraten met een lage glykemische index.Te veel zout is een bekende oorzaak van hypertensie. In vergelijking met de Oudheid, toen de mens leefde van de jacht en de teelt, is onze zoutinname sterk toegenomen, maar ons lichaam heeft er zich niet echt aan aangepast. Slechts 10-15% van onze zoutinname is afkomstig van het "zoutvaatje". Er zit echter zout in heel veel voedingsmiddelen: brood, bereide vleeswaren, kazen, ontbijtgranen, maar ook en vooral in kant-en-klare schotels. De voedingsindustrie voegt veel zout toe omdat het een smaakversterker is.Meerdere studies uitgevoerd op verschillende plaatsen in de wereld hebben aangetoond dat een geringere hoeveelheid natriumchloride in de voeding de bloeddruk significant doet dalen.Omgekeerd verlaagt kalium de bloeddruk. Er zit veel kalium in fruit en groenten. Mede daarom is het zo belangrijk om elke dag meerdere porties fruit en verse groenten te eten. Bij de industriële bereiding van voedingsmiddelen (kant-en-klare schotels, pizza, enz.) wordt het kalium echter verwijderd en wordt bovendien vaak veel zout toegevoegd. Je mag dus echt niet overdrijven met kant-en-klare schotels. Maaltijden die thuis bereid werden, zijn zeker beter.Bij hypertensie verdient het aanbeveling het alcoholgebruik te beperken tot 1 glas per dag. Alcohol kan hypertensie veroorzaken en beschadigt de wand van de slagaders. Rode wijn zou minder schadelijk zijn dan andere alcoholhoudende dranken.Omega 3-vetzuren hebben heilzame effecten. Ze maken het bloed vloeibaarder, verlagen de bloeddruk en hebben een ontstekingsremmende werking. Daardoor daalt het risico op cardiovasculaire accidenten.In studies werd een daling van de systolische bloeddruk met 3,5mmHg en de diastolische bloeddruk met 2,5mmHg vastgesteld na toediening van visoliesupplementen aan patiënten met hypertensie. Plantaardige oliën die veel omega 3-vetten bevatten, zijn dus heilzaam: noot-, koolzaad-, lijnzaadolie, enz.Verzadigde vetten en transvetten daarentegen verhinderen die heilzame effecten en spelen mee bij de vorming van atheroomplaten.Meerdere studies hebben aangetoond dat er een correlatie bestaat tussen vitamine D-tekort en hypertensie. Toediening van vitamine D-supplementen verlaagt de bloeddruk. Een langdurig vitamine D-tekort zou een verharding van de wand van de slagaders in de hand werken.Ook vitamine C zou heilzame effecten hebben. Het is bewezen dat dagelijkse toediening van 500mg vitamine C gedurende meerdere weken de bloeddruk significant doet dalen. In meerdere langdurige interventiestudies konden echter geen duidelijke positieve effecten worden waargenomen.Ook magnesium zou een (weliswaar bescheiden) positief effect hebben, maar dat moet nog nader worden onderzocht.(Dietary Approaches to Stop Hypertension)Het DASH-dieet is een dieet dat werd gelanceerd in een Amerikaanse studie, en dat heeft aangetoond dat de bloeddruk lager is naarmate de voeding meer fruit en groenten bevat en minder keukenzout. Een DASH-dieet raadt graangewassen aan bij elke maaltijd, en groenten en fruit (vier tot vijf maal per dag), maar sluit zuivelproducten (twee à drie porties/dag), vlees, gevogelte en vis (minder dan 180g/d) niet uit en raadt ook aan wekelijks schaalvruchten en peulgewassen te eten.Mensen die een zittend leven leiden, hebben een hogere hartfrequentie dan sporters. Hoe hoger de hartfrequentie, des te sterker zijn de hartcontracties en des te hoger de bloeddruk.Daarom is het zo belangrijk je levenswijze aan te passen, d.w.z. gezond te eten en aan lichaamsbeweging doen gedurende minstens 3x30 minuten per week: snel stappen, zwemmen, fietsen, enz. Alle vormen van fysieke activiteit (duursport en oefeningen tegen weerstand, lichte tot matige intensiteit) verlagen de bloeddruk.