'Natuurpillen' tegen stress

We worden almaar meer blootgesteld aan tal van stresserende factoren: druk op het werk en/of in het gezin, financiële zorgen, ecologische bekommernissen, angst voor terrorisme... Je moet dan strategieën ontwikkelen om niet te bezwijken onder de stress. De reactie op stress verschilt sterk van de ene mens tot de andere, maar de eerste reactie is vaak vermoeidheid. Er kunnen nog andere lichamelijke, emotionele en gedragsproblemen optreden zoals concentratiestoornissen, migraine, angst, huidproblemen... Zonder de fysiologische tekenen te vergeten zoals een stijging van de hartfrequentie, de bloeddruk, pro-inflammatoire cytokines, de glykemie en oxidatieve stress, allemaal onmiddellijke gevolgen van stress. Stress verhoogt immers de hoeveelheid catecholamines en cortisol en verlaagt de hoeveelheid acetylcholine (door een verminderde activiteit van de parasympathicus).Als het lichaam niet meer goed reageert op waarschuwingssignalen, treedt een chronische ontstekingstoestand op, die leidt tot een disfunctie van het autonome zenuwstelsel en uiteindelijk tot allerhande aandoeningen zoals hart- en vaataandoeningen en type 2-diabetes1.In 2013 heeft een groep Franse vorsers (Inserm) een onderzoek uitgevoerd bij mensen die zich gestresst voelden, om na te gaan of dat correleerde met het optreden enkele jaren later van coronairlijden, de Withehall II-studie2. De incidentie van al dan niet fataal myocardinfarct bleek meer dan tweemaal hoger te zijn bij de proefpersonen die in het begin van de studie hadden aangegeven dat hun gezondheid "sterk of uiterst sterk" werd beïnvloed door stress, dan bij de proefpersonen die geen last hadden van stress. "Dat wijst erop dat de impact die stress volgens de patiënten heeft op hun gezondheid, belangrijk is. Die beleving correleert immers met het optreden van coronairlijden", commentariëren de vorsers.De belangrijkste boodschap volgens Hermann Nabi, de eerste auteur van de studie, is dat "je klachten van de patiënten over de invloed van stress op hun gezondheid niet mag wegwuiven. Die kunnen immers correleren met een hoger risico op ontwikkeling van coronairlijden of overlijden aan een myocardinfarct."Interventies zoals meditatie, yoga, matige lichaamsbeweging en een mediterrane voeding zijn belangrijk bij de preventie van mentale stress als gevolg van hart- en vaataandoeningen en type 2-diabetes. Het vermogen om stress te verwerken verschilt sterk van de ene mens tot de andere en hangt af van de middelen die je ter beschikking krijgt. Belangrijk in dat verband zijn bijvoorbeeld steun van de omgeving en aanwezigheid van groene ruimtes.Contact met de natuur verlaagt inderdaad het stressniveau. Maar hoelang, hoe vaak en in welke vorm moeten stedelingen dan contact hebben met de natuur? Amerikaanse vorsers en meer bepaald de groep van MaryCarol Hunter hebben het verband onderzocht tussen de duur van een ervaring in de natuur en veranderingen van twee biomarkers van stress, namelijk het cortisolgehalte in het speeksel en het alfa-amylasegehalte3. 38 stedelingen werden uitgenodigd om gedurende acht weken tijd buitenshuis door te brengen in contact met de natuur, minstens drie keer per week gedurende tien minuten of langer. De auteurs noemen dat een 'natuurpil'. Voor en na één van die contacten op vier tijdstippen tijdens de studie werden speekselstalen afgenomen.Die ervaringen in de natuur gingen gepaard met een 21,3% sterkere daling van de cortisolspiegel dan de normale daling met 11,7% overdag. De 'natuurpil' werkte beter bij contacten van 20-30 minuten. Bij langere contacten nam het effect nog toe, maar minder sterk. Het alfa-amylasegehalte daalde met 28,1% na correctie voor de stijging ervan overdag met 3,5% per uur, maar enkel bij de minder actieve proefpersonen, die een zittend leven leidden en weinig stapten. Het type activiteit daarentegen had geen invloed op de respons van de cortisolspiegel."Die resultaten moeten gezondheidswerkers ertoe aanzetten om hun patiënten 'natuurpillen' voor te schrijven. Wij denken dat onze methode voor het voorschrijven van een 'natuurpil' (duur, frequentie en kwaliteit van het contact met de natuur) zou kunnen worden gebruikt in studies die het effect van de leeftijd, het geslacht, de seizoenen en de lichamelijke en culturele context onderzoeken op de gunstige invloed die de natuur heeft op het welzijn. Zo'n onderzoek zou zeer wenselijk zijn rekening houdende met de toenemende verstedelijking en de stijgende kosten voor gezondheidszorg", concluderen de auteurs.