Naar een minder doorlaatbare slokdarm?

Bij refluxklachten worden PPI's veelvuldig voorgeschreven. Deze middelen zijn vooral geschikt voor chronisch gebruik, omdat ze pas na drie tot vier dagen hun maximale effect bereiken.Sommige patiënten hebben echter slechts intermitterende klachten, bijvoorbeeld eenmaal per week. Deze personen zijn kandidaat voor een on-demand-behandeling. Daarvoor komen klassieke antacida in aanmerking, maar deze middelen hebben een zeer korte werkingsduur. Andere middelen leggen een schuimlaag bovenop de maaginhoud, zodat de terugvloei ervan naar de slokdarm belemmerd wordt. Maar daarmee bereikt men nog geen rechtstreekse bescherming van de slokdarmmucosa. Daarnaast is er een belangrijke groep patiënten met frequente reflux die onvoldoende aan PPI's beantwoorden en blijvende refluxklachten behouden.Er is meer en meer ongerustheid over mogelijke ongunstige bijwerkingen van PPI's bij chronisch gebruik. "Dat is volgens mij grotendeels onterecht", zegt prof. Jan Tack (dienst gastro-enterologie, UZ Leuven). "Met een correct gebruik kunnen deze middelen veilig toegepast worden. Desondanks kijken sommige patiënten dezer dagen uit naar een alternatief."Voor de behandeling van intermitterende refluxklachten bestaan er momenteel op de markt twee enigszins aparte, maar gelijkaardige OTC-preparaten, die lokaal werken in de slokdarm. Deze preparaten bevatten een conglomeraat van hyaluronzuur, chondroïtinesulfaat en aluminiumhydroxide. De eerste twee bestanddelen zorgen voor adhesie aan de slokdarmwand en oefenen een beschermend effect uit op de mucosa, terwijl aluminiumhydroxyde het maagzuur neutraliseert. De behandeling wordt in drie tot vier dagelijkse dosissen ingenomen. Prof. Tack en zijn team willen nagaan wat men met een dergelijk preparaat kan bereiken."We gaan niet alleen onderzoeken hoe goed het werkt, maar vooral waar het precies op werkt", aldus de Leuvense onderzoeker. "Het neutraliserend effect van aluminiumhydroxide is goed gedocumenteerd. Maar we willen weten of de combinatie van de drie moleculen een beschermend en genezend effect heeft. Neemt de weerstand van het slijmvlies toe?"Mensen met refluxklachten hebben immers een toegenomen doorlaatbaarheid van de slokdarmmucosa. Dit is te wijten aan gedilateerde intercellulaire ruimten (dilated intercellular spaces of DIC, een concept dat tijdens de jaren 1990 met reflux in verband werd gebracht). Daardoor zal zuur vanuit het lumen van de slokdarm gemakkelijk in de wand doordringen en daar zenuwen prikkelen. Als blijkt dat het onderzochte OTC-preparaat de gedilateerde intercellulaire ruimtes kan herstellen, dan bereikt men bovenop het acute symptomatische effect een helend effect op langere termijn.Het verhoopte resultaat is dat de (weliswaar kortstondige) episoden van refluxklachten minder frequent worden. "Dit is wetenschappelijk een belangrijk concept", weet Jan Tack. "Bovendien is het klinisch aantrekkelijk. Toen de PPI's twintig jaar geleden op de markt kwamen, dacht men dat men alle patiënten met refluxklachten doeltreffend zou kunnen helpen. Maar bij sommige patiënten reageren de klachten niet goed op PPI's. En dan is er die groep - zoals ik al zei - die bij voorkeur een on-demandbehandeling nodig heeft. Ik ben er overigens zeker van dat het drievoudige combinatiepreparaat een plaats kan verwerven in de klinisch praktijk. Maar ons onderzoek moet aan het licht brengen welke patiënten daarvoor de beste kandidaten zijn. En hoe groot het effect is."Deelnemers zullen in de studie dubbelblind een maand het onderzochte middel krijgen, en een maand placebo. Ze treden aldus op als hun eigen controlepersonen.