...

Kuierend door de oude binnen stad van Málaga, langs de levendige markt hal en door smalle steegjes, "krijg je een idee hoe de (Arabische) medina van Malaqah moet hebben aangevoeld", dixit mijn gids Santiago. Tot 1477 was de stad een belangrijk bruggenhoofd voor de bevoorrading van Granada, de laatste stad die ten prooi viel aan de reconquista.Anno 2019 is Málaga niet alleen toegangspoort tot de costa's, ze profileert zich ook als een cultuurstad, met het Museo Picasso Málaga en afdelingen van het Carmen Thyssen museum en Centre Pompidou, beter bekend als El Cubo. Sporen van de Arabische erfenis vind je vooral nog in enkele kerken (voormalige mezquitas), de Alcazaba, het Museo de banõs arabes.In totaal telde Malaqah zeven bad huizen, leer ik. Hoezeer ik ook zoek naar medische links, de baños hadden vooral een sociale functie, zo blijkt."Het waren ontmoetingsplaatsen waar je van een deugddoende massage en relaxerende baden kon genieten." The proof of the pudding is in the eating, dus onderwerp ik me gewillig aan dit ritueel, droom weg en... word wakker in Ronda.Dit stadje is een toeristenmagneet voor Andalusië-reizigers. In het lagergelegen deel van de omwalde stad treffen we, nogmaals, Arabische baden. "Het is geen toeval dat de baños vlakbij de stadspoort liggen. Baden had in Al-Andalus vooral een sociale, religieuze en hygiënische functie, maar gold ook als een symbool van gastvrijheid: door te baden betrad je 'gezuiverd' de stad", vertelt gids Marta. Het complex van koude en warme baden en stoomkamers is fraai gerestaureerd. Maar ook hier ontdekken we geen medische component in dit verhaal.Het traject langs het natuurpark van de Sierra de las Nieves noopt geregeld tot haltes. Het bochtige parcours onthult telkens nieuwe panoramische vergezichten en witte (berg) dorpjes gedrapeerd in wonderlijk mooie landschappen.Een van die bergdorpjes, Tolox, geniet regionaal en nationaal faam als kuuroord sinds de 19e eeuw. "Alhoewel er reeds in de 18e eeuw gewag wordt gemaakt van de weldadige effecten van de thermale bronnen duurt het tot 1867 vooraleer de balneario van Tolox daadwerkelijk start", vertelt dr. Pilar Jurado de Miguel."De bronnen bevatten mineralen zoals magnesium en zwavel wat ze erg geschikt maakt voor de behandeling van blaasaandoeningen en respiratoire problemen. Vooral bij jeugdige astmapatiënten heeft het inhaleren van het opgewarmde en naderhand verstoven thermale water gunstige effecten. In het gebruik van verstuivers zijn we trouwens vrij uniek in Europa", stelt de medisch directrice.Zoals in elk kuuroord pakt men ook in Tolox graag uit met bekende gasten. Slechts één naam doet een belletje rinkelen: militair en politicus Primo de la Rivera, Spanjes sterke man in de late jaren 1920, is hier aan de voet van de Sierra de las Nieves komen kuren.Tolox is niet de enige locatie met een curatieve geschiedenis. Zo'n 50 kilometer verderop ligt Carratraca, een lieflijk dorpje van 750 zielen, bekend om zijn genees kundige bronnen die vooral voor huid aandoeningen, artrose en maag problemen gunstig zijn."De Romeinen kwamen hier al kuren", vertelt burgemeester Francisca Jímenez Morilla me. De weldadige werking van die bronnen was bekend bij de plaatselijke bevolking en zie je ook opduiken in 17e en 18e eeuwse tractaten van (lokale) medici en reisverslagen. "Vanaf de 19e eeuw komt Carratraca echt op de radar van de burgerij van Málaga en, in hun zog, bezoekers zoals lord Byron, Alexandre Dumas en María Eugenia, de eega van de Franse keizer Napoleon III. Er was zelfs een balneario voor militair personeel." Het summum van de faam werd bereikt in 1878, toen het kuuroord een medaille op de wereldexpo van Parijs kreeg.Een rondgang door Carratraca leert vooral dat het dorp nieuwe impulsen nodig heeft: "De jeugd weet amper nog iets van die oude geschiedenis. In zijn glorietijd had Carratraca zelfs twee casino's voor de bañistas. Het oude kuurgebouw wordt nu gerund door een luxehotel uit Marbella, maar de relaties met hen lopen stroef. Bekende voetballers en lokale helden als Antonio Banderas komen nog wel kuren, maar als dorp mogen we de titel kuuroord niet meer voeren. Dat is toch jammer?", verzucht de burgemeester.Een lokale archeoloog die ons vergezelt op de wandeling geeft nog enkele weetjes mee als uitsmijter. "In een lokale kroniek werd bijgehouden wie te gast was, welke torero kwam optreden en zo meer. Eertijds kwamen ook dames met fertiliteits problemen naar Carratraca voor een kuur. Maar dat werd - zo wordt gefluisterd - geïnterpreteerd als "een vrijbrief voor de heren van de Villa om zich over die dames te ontfermen"....