...

De titel Hockney-Van Gogh is in wezen ietwat misleidend, maar dat stoort dit keer geenszins. Het Van Gogh Museum presenteert in werkelijkheid een Hockneytentoonstelling waarin de Engelse kunstenaar zijn bewondering voor en zijn verwantschap met Van Gogh uitspreekt. Als illustratie van hun verwantschap zijn een achttal schilderijen en een handvol tekeningen van Van Gogh eerder bescheiden opgehangen. Het concept werkt veel beter dan de vaak geforceerde juxtaposities waarbij je op haast schoolse wijze een schilderij van de ene kunstenaar naast een schilderij van de andere hangt. Enkele doeken van Van Gogh volstaan hier, de woorden van Hockney spreken voor zich. "Hij is de grootste, ik ben klein."De tentoonstelling focust op de landschappen van de inmiddels 82-jarige en zeer actieve David Hockney, vaak in groot formaat. De kleuren van Hockney zijn zo helder dat ze haast pijn aan de ogen doen. Hij vertrekt van dezelfde basisprincipes als Van Gogh wiens werk hij bestudeerd heeft: kleuren in hevige contrasten aanbrengen met vlugge penseelstroken om het effect van het licht in de natuur te registreren."Van Gogh is de eerste en de grootste colorist", zegt Hockney in de film waarin hij nederig zijn bewondering voor de Nederlandse meester uit de doeken doet. "Als de mensen zo van Van Gogh houden is het omdat je precies kan zien hoe zijn schilderijen gemaakt zijn. Alle penseelstreken zijn zichtbaar." Een prachtig getuigenis, overigens, deze film die via de bril van Hockney een dieper inzicht geeft in de kunst van Van Gogh.Hockney werd vooral bekend omwille van zijn bijdrage tot de pop art in de jaren 1960 en 70. Zijn schilderij Portrait of an Artist/Pool with two figures werd in 2018 bij Christie's in New York verkocht voor 90,3 miljoen US dollar, een kleine 80 miljoen euro, een recordbedrag voor een levend kunstenaar. Maar er is ook leven na de pop art. Wanneer hij in de jaren 1990 na de dood van zijn moeder terugkeert vanuit Los Angeles naar Yorkshire gaat hij zich gaandeweg letterlijk in de natuur onderdompelen. Wat begint met het minutieus op het doek overbrengen wat hij in de natuur waarneemt, eindigt in een digitaal avontuur waarbij je als toeschouwer ziet hoe het landschap door Hockney met een digitale pen vorm krijgt.Telkens weer zet hij een nieuwe stap. Behalve door kleur raakt hij gefascineerd door perspectief en weer gaat hij daarvoor te rade bij Van Gogh die onder invloed van de Japanse kunst de wetten van het perspectief aan zijn laars lapt. "Perspectief werkt verstikkend, maakt niet echt ruimte", oordeelt Hockney.Meer en meer gaat Hockney het landschap opdelen in verschillende sequenties in aparte doeken die hij nadien assembleert tot één geheel. Hoogtepunt is het kolossale werk The arrival of Spring in Woolgate, East Yorkshire in 2011, bijna 10 op 4, dat bestaat uit 32 onderdelen. Om te schilderen hoef je geen verf te gebruiken. Hockney experimenteert met verschillende camera's die hij monteert op een wagen en die elk vanuit hun 'perspectief' tegelijkertijd de natuur registreren, en dat herhaalt hij in de verschillende seizoenen. Die beelden plaatst hij naast, boven en onder elkaar en het geheel vormt een bewegend kelaidoscopisch beeld van een natuur in beweging, een natuur in verandering. Tot hij dan overgaat tot het tekenen met de iPad waarbij je het tekenproces in een uitvergroot beeld kan volgen.Hockney is nog lang niet uitgezongen. In tegenstelling tot wat zijn hoge leeftijd zou doen vermoeden is hij helemaal thuis in de digitale wereld. Meer zelfs, hij is een van de eerste kunstenaars die de iPen gebruikt als kunstmedium. Toch blijft hij - net als Van Gogh - trouw aan het oerthema van de kunsten, de natuur. "De natuur is geweldig. Van Gogh aanbad de natuur. He was a kind of a miserable man in a way, but not when he was painting. Trouwens, als hij nog tien jaar was doorgegaan met schilderen was hij een zeer rijk man geworden."