Naast Verdi en Rossini wordt Giacomo Puccini (1858-1924) beschouwd als één van de grootste Italiaanse operacomponisten. Hij was een rasechte Toscaan, maar wat weinigen weten is dat hij zijn laatste levensdagen in Brussel doorbracht, waar hij voor keelkanker behandeld werd. Hij overleed er onverwacht, vermoedelijk als gevolg van een cardiovasculair accident.
...
Giacomo Puccini werd in 1858 geboren in de stad Lucca. Zijn liefde voor de muziek kwam tot uiting nadat hij in Pisa een voorstelling van Verdi's Aïda bijwoonde. Hij vestigde zich in Torre del Lago (thans Torre del Lago Puccini), waar hij zijn best gekende werken componeerde: Manon Lescaut, La Bohême, Tosca, Madame Butterfly.Puccini was een gevierd en succesvol kunstenaar, hoewel zijn imago in 1909 een ferme deuk kreeg. Zijn dienstmeisje pleegde zelfmoord, omdat zij de jaloersheid van Puccini's echtgenote Elvira niet meer kon uitstaan! Dit drama had niet alleen ernstige gevolgen voor de echtelijke verstandhouding, maar was ook zoete koek voor de toenmalige roddelpers en paparazzi.Puccini was een kettingroker. Op de meeste afbeeldingen wordt hij trouwens met een sigaret in de mond of tussen de vingers uitgebeeld. Zelfs op zijn standbeeld in Lucca heeft hij een sigaret in de hand!Tijdens het componeren van Turandot in 1923 vertoonde Puccini steeds meer keelklachten. Na een kuur in Salso-maggiore werd de diagnose van epiglottiskanker gesteld. Gezien de bekendheid van de patiënt werden niet minder dan drie KNO-specialisten in consult gevraagd, waaronder Giuseppe Conte Gradenigo, die het naar zijn naam genoemde syndroom beschreef (triade van otitis, diepe orbitale pijn en nervus abducens-paralyse als gevolg van petrositis).Het Italiaanse trio besliste om de behandeling niet zelf aan te pakken en verwees de patiënt naar hun collega Louis Ledoux in Brussel. Deze laatste had zopas een nieuwe behandelingstechniek ontwikkeld, een combinatie van radiumtherapie en heelkunde.Puccini kwam in Brussel toe op 4 november 1924. Volgens dr. Ledoux was de tumor reeds te ver gevorderd voor een laryngectomie. Puccini leed bovendien aan diabetes, hetgeen uiteraard het risico op postoperatieve infectie nog vergrootte. Onze collega beschikte in die tijd ook niet over antibiotica, noch over insuline. Ledoux opteerde dus voor de combinatie radiotherapie en heelkunde. Radium was afkomstig uit de Belgische kolonie, meer bepaald uit de provincie Katanga.Daags nadien verhuisde Puccini naar de Kliniek Dr. Sluys. Hij had de partituur van zijn laatste opera Turandot bij zich om er eventueel nog aan te werken.Op 7 november werd tot het eerste luik van de behandeling overgegaan: het plaatsen van een soort minerva met radiumbuisjes. Tijdens deze behandeling kon de componist nog discreet naar de Muntschouwburg gevoerd worden om, voor de laatste maal, zijn favoriete opera Madame Butterfly bij te wonen.Op 24 november volgde het tweede luik van de therapie: het transcutaan plaatsen van zeven platinum-iridiumnaalden na bilaterale fenestratie van het thyroïdkraakbeen. De patient onderging ook een tracheotomie en kreeg een voedingssonde. Ledoux was optimistisch, want drie dagen later verklaarde hij aan de directeur van de Muntschouwburg: "Puccini s'en sortira!"Vier dagen na de ingreep verloor de patiënt echter het bewustzijn, vermoedelijk als gevolg van een plotse bloeddrukdaling. Ledoux kwam onmiddellijk ter plaatse en verwijderde de naalden. Puccini kwam terug bij, maar Ledoux was sterk onder de indruk van het voorval, en bij het terugrijden naar huis zou hij een voetgangster omvergereden hebben. Ze liep een schedeltrauma op en overleed in het ziekenhuis.De volgende dag in de ochtend was ook Giacomo Puccini overleden. De man die zoveel mooie stemmen had doen zingen overleed stemloos. Een eerste begrafenisplechtigheid had plaats in de Koninklijke Sint Mariakerk, die gelegen was in een wijk waar veel Italiaanse arbeiders woonden. Hij werd uiteindelijk overgebracht naar de kapel van zijn villa in Torre del Lago.Puccini had wellicht weinig kans op genezing. De kanker was reeds ver ge vorderd en de artsen beschikten toen niet over de medische en heelkundige mogelijkheden die we thans kennen.De behandeling van dr. Ledoux was misschien revolutionair, maar werd toch, ook door zijn auteur, vier jaar later ver laten. Ledoux was dus zeker niet medicolegaal schuldig aan de dood van zijn illustere patiënt, maar was toch erg begaan met deze mislukking. De hoofdschuldige was vooral de sigaret...Turandot bleef onafgewerkt. De laatste twee scenes werden aangevuld door Franco Alfano, onder de supervisie van Arturo Toscanini. Maar als eerbetoon aan de grote Puccini werd tijdens de première van de opera de vertoning stopgezet daar waar Puccini zijn laatste noten had geschreven...