'Apothekers moeten geïncludeerd worden'

De Pharmaceutical Group of the European Union (PGEU) is de vereniging die officina-apothekers uit 32 Europese landen vertegenwoordigt. De groep streeft er naar apothekers te erkennen als sleutelfiguren in de gezondheidszorg en valideert de competenties van de apotheker als raadgever voor het goed en veilig gebruik van geneesmiddelen en vooral op de toegankelijkheid van de zorgverstrekker. De apotheker is vaak het eerste en het laatste contact van een patiënt met de gezondheidszorg.Naar aanleiding van de 60ste verjaardag organiseerde de PGEU op 10 september jl. een conferentie in het Europees Parlement in Brussel waar onder meer de nieuwe taken van de apotheker aan bod kwamen.Darragh O'Loughlin van de Irish Pharmacy Union gaf tekst en uitleg over een experiment in Ierland waarbij apothekers sinds 2011 opgeleid worden om griepvaccins toe te dienen in de apotheken. In 2015 nam de Pharmaceutical Society of Ireland (PSI) een tevredenheidsenquête af bij 374 patiënten die gevaccineerd werden in de apotheek. Daaruit blijkt dat 93% heel tevreden was over de service, 95% stelde de door de apotheker verstrekte informatie op prijs en 99% zei dat ze zich opnieuw zouden laten vaccineren in de apotheek.De belangrijkste redenen om zich te laten vaccineren in de apotheek waren de gebruiksvriendelijkheid (lange openingsuren, zonder afspraak) en de doeltreffendheid, en het bijkomend voordeel was 'betere kwaliteit voor minder geld'. De enige verbeteringen die gesuggereerd werden waren een snellere service en meer ruimte voor vertrouwelijkheid bij het vaccineren.Op de vraag of ook andere vaccins in de apotheek zouden moeten worden toegediend antwoorden de respondenten vooral met 'ja, vaccins voor verre reizen en vaccins voor kinderen'. "Om de vaccinatiegraad te verbeteren moeten de apothekers geïncludeerd worden", zo besluit Darragh O'Loughlin.In februari 2017 sloot de Portugese Associação Nacional das Farmácias (ANF) een raamakkoord met de regering waarin de plaats van de apotheker in de gezondheidszorg gedefinieerd werd. Het wetsdecreet n° 97/2018 stipuleert een lijst van activiteiten in de officina, zoals farmaceutische dienstverlening, gezondheidspromotie en bevordering van het welzijn. Naast de farmaceutische zorg, het afleveren van geneesmiddelen, het toedienen van vaccins en van eerste zorg, werd de lijst aangevuld met het verstrekken van informatie over voeding, over therapietrouw, de follow-up van de behandeling, de aflevering van individuele geneesmiddelenpreparaten en opsporingstests voor hiv, HBV, HBC, het verstrekken van verpleegkundige basiszorg (blessures, stoma's) en van zorg van niveau 1, en het instaan voor de preventie en behandeling van diabetesvoeten.Portugal heeft sinds 1993 een naaldenuitwisselingsprogramma dat herzien werd in 2015. Meer dan 60% van de apothekers (of 1.648 apothekers) nemen er aan deel. Het programma krijgt internationale lof voor de bijdrage aan de daling van het aantal infecties met hiv, HBV en HCV. In 2016 erkende de regering dat de bijdrage van de apothekers zich vertaalde in een nettowinst van 3,01 euro per uitgewisselde naald en een besparing van meer dan twee miljoen euro op een periode van vijf jaar. Daarom werd een terugbetalingsprogramma ingevoerd van 2,4 euro per kit van twee uitgewisselde naalden. (Value in Health 2016;19:A347-766)Nog in Portugal werd onlangs een proefproject opgestart voor de verspreiding van anti-retrovirale geneesmiddelen voor patiënten die hiv-seropositief zijn, en dit als alternatief voor consultaties in het ziekenhuis. "We zijn bijzonder trots op dat project", zei Duarte Santos (ANF). Tussen december 2016 en augustus 2019, namen niet minder dan 214 apothekers deel voor een totaal van 248 patiënten. Doel was om het belang aan te tonen, zowel voor patiënten als voor de gezondheidszorg in het algemeen, van een verbeterde toegang tot geneesmiddelen tegen hiv en van steun voor hiv-patiënten in de eerstelijnszorg.In het algemeen was de beleving van patiënten positiever in de apotheek dan in het ziekenhuis, omwille van de intiemere ruimte, de kortere wachttijd, de specifieke openingsuren, en de extra informatie over de ziekte en de behandeling die de apotheek te bieden heeft.Op de vraag hoe die diensten vergoed moeten worden, stelt de PaRIS-studie van de OESO dat een evaluatie van de zorg door de patiënten misschien het belangrijkste criterium is om de gezondheidszorg te verbeteren."De toegevoegde waarde moet worden gegenereerd en waargenomen door zowel burgers als betalers", zei Duarte Santos. "Je moet leren het vertrouwen van patiënten te behouden en doeltreffend te communiceren."Federico Guanais van de OESO dringt aan op de nodige samenwerking tussen zorgprofessionals die hoe langer hoe belangrijker wordt. "In de zorg van apothekers staan niet langer geneesmiddelen centraal, maar patiënten. Vaak is de apotheker het enige 'menselijke gelaat' van een behandeling. Die menselijke dimensie en de communicatie-skills zijn primordiaal en vormen heuse buitenkansen."