Waarom zijn we gevoeliger voor verkoudheid in de winter?

In de herfst vallen de bladeren, maar tegelijk zorgt de daling van de temperaturen ook voor een toename aan virale en luchtweginfecties. We krijgen dan allerlei adviezen uit grootmoeders tijd om geen verkoudheid op te lopen, want koude maakt ons gevoeliger voor bacteriën en virussen, aldus de volkswijsheid. Tot voor kort was dit idee niet wetenschappelijk onderbouwd, omdat men de biologische mechanismen die hierbij een rol spelen nauwelijks had bestudeerd. Maar eind 2022 bewezen Amerikaanse onderzoekers dat kou inderdaad een effect heeft op het immuunsysteem. Ze ontdekten een nieuw immunologisch mechanisme dat in de neus zelf de strijd aanbindt met virussen, door middel van extracellulaire vesikels.(1) Bij een infectie veroorzaken virussen een algemene immuunrespons, maar op het niveau van de neuscellen stimuleren ze de productie van extracellulaire vesikels, die ingezet worden als kleine antivirale bommetjes. Zodra deze vesikels vrijkomen uit de neuscellen, leveren ze antivirale miRNA (micro-RNA) aan de niet-geïnfecteerde gastheercellen, waardoor deze tegen virussen worden beschermd. Er werd ook een tweede antiviraal mechanisme ontdekt, want deze kleine vesikels fungeren als lokaas omdat ze oppervlaktereceptoren hebben waaraan virale deeltjes zich binden, waardoor die zich minder weten te vermenigvuldigen. Uit de studie bleek dat deze zwermen vesikels een krachtige antivirale werking hebben tegen twee rhinovirussen en een coronavirus, typisch voor het winterseizoen. Na blootstelling aan koude bleek deze antivirale immuunrespons aanzienlijk verminderd te zijn: de hoeveelheid extracellulaire vesikels die door de neuscellen werden uitgescheiden, daalde met bijna 42%. Dit vertaalde zich in een afname van de neutralisatie door de antivirale miRNA en ook het aantal lokaasreceptoren liep terug met 77%. Deze verstoring van de immuunrespons leidde tot tweemaal zoveel virale replicatie in de geïnfecteerde neuscellen. Deze studie heeft niet alleen een nieuw intranasaal immunologisch mechanisme blootgelegd dat virussen bestrijdt die infecties van de bovenste luchtwegen veroorzaken, maar verklaart ook waarom mensen gevoeliger zijn voor een verkoudheid tijdens het winterseizoen. Onze grootmoeders krijgen dus gelijk, maar we zijn nog niet zover dat er al een effectieve behandeling in zicht is tegen deze respiratoire virussen.