'Armoede verdient meer aandacht'

De Apotheker: Is armoede in de zorg een onderwerp dat u bezighoudt? Juliette Lagreula: Ja, het interesseert me zeker, vooral ook omdat we in de geestelijke gezondheidszorg veel met patiënten in een kwetsbare situatie in aanraking komen. Is er een link tussen armoede en health literacy? Misschien wel. Ik denk dat mensen in armoede wel de capaciteit hebben om zaken te begrijpen, maar dat ze misschien minder vlot toegang hebben tot informatie en voorlichting inzake gezondheid. Hebben mensen in armoede in ons land voldoende toegang tot de zorg die ze nodig hebben, zowel voor wat artsen als geneesmiddelen betreft? Ik heb niet de indruk dat ze minder toegang hebben tot zorg, al weet ik niet of ze minder goed behandeld worden. Ze hebben zeker toegang tot zorg, en inzake medicatie is voor de zwaarste aandoeningen de toegang voor iedereen gelijk, want die geneesmiddelen worden voor 100% terugbetaald - denk maar aan kankermedicatie. Voor andere, niet of beperkt terugbetaalde medicijnen, kan er wel een rem zijn. Het gaat dan niet noodzakelijk om middelen voor de behandeling van ernstige ziektes, maar om zogenaamde 'comfort'geneesmiddelen, zoals laxativa, een typisch voorbeeld. Die worden niet terugbetaald, maar in mijn ogen zijn dat niet echt comfortmiddelen. Dat zijn zaken die kunnen leiden tot een slechte toegankelijkheid voor bepaalde soorten geneesmiddelen. Moeten mensen in armoede beknibbelen op gezondheidszorg, zeker nu? Ja, dat staat vast. Het feit dat je de prijs van een consultatie moet voorschieten kan een belemmering vormen, ook al volgt er een terugbetaling. Dat kan de zorgtoegankelijkheid afremmen, niet omdat die mensen niet aanvaard zouden worden, maar omdat ze zelf minder vaak zullen consulteren of op het laatste moment een afspraak maken als ze de kosten moeten voorschieten. Dat kan de tijdigheid van zorg zeker beïnvloeden. Vormt de prijs van geneesmiddelen in uw domein een probleem voor de patiënten? Neen, niet zozeer voor de psychotrope geneesmiddelen want antipsychotica en antidepressiva worden terugbetaald en ondanks het remgeld heb ik niet de indruk dat dat een hindernis vormt. Voor de benzodiapzepines bijvoorbeeld, die niet terugbetaald worden, kan dat wel een probleem zijn, maar patiënten die afhankelijk zijn van die medicatie zullen zich niet laten afschrikken door de prijs. Kwam armoede aan bod in uw basis- en vervolgopleiding? Neen, helemaal niet. Niet in mijn basisopleiding, en evenmin in mijn specialisatie. In het kader van mijn doctoraat kom ik nu in psychiatrische ziekenhuizen en psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen, en daar hoor ik er wel een beetje meer over praten. Er bestaat een correlatie tussen armoede en mentale aandoeningen, dat is duidelijk. De naam van de werkgroep die deze enquête ondersteunt, is 'Ziek maakt arm, arm maakt ziek'. Daar bent u het dus mee eens? Dat is absoluut waar en vooral aangaande psychiatrische ziektebeelden: armoede is een risicofactor voor mentale aandoeningen en mentale aandoeningen vergroten het risico op armoede. Zou u deelnemen aan een studiedag of navorming over armoede? Ja, het is belangrijk dat dat onderwerp ergens deel uitmaakt van de opleiding, dat zou vooroordelen over deze mensen kunnen vermijden. Vindt u het moeilijker om met dit soort patiënten te werken? Neen, ik heb zelfs de indruk dat ze minder veeleisend zijn dan andere patiënten die niet in armoede verkeren. Ik maak alleszins geen onderscheid in mijn aanpak. Hebt u al nagedacht over oplossingen om patiënten in armoede beter te verzorgen? Aangaande de kostprijs van geneesmiddelen zeker wel. Ik moest al eens bekijken hoe we een patiënt na ontslag uit het ziekenhuis de behandeling konden garanderen die hij nodig had. Voor geneesmiddelen in hoofdstuk IV bijvoorbeeld, heeft de patiënt nog niet noodzakelijk de terugbetalingsgoedkeuring van het ziekenfonds ontvangen, en moeten we dus een oplossing vinden opdat hij bij ontslag toch de nodige medicatie meekrijgt voor de eerste maand. In dat geval levert het ziekenhuis meestal een doos af in afwachting van de regularisatie. De overheid zou zulke situaties moeten voorzien, en duidelijke richtlijnen opstellen. De artsen knappen soms af op de administratieve overlast die erbij komt kijken, en doen een beroep op ons om een oplossing te vinden. Voor ons is dat dan weer bijkomend werk, buiten onze routine. Denkt u dat de Orde, de beroepsverenigingen, het Riziv en dergelijke voldoende aandacht hebben voor armoede? Ik weet niet of het onderwerp hen erg interesseert, maar het komt niet aan bod in de navorming. Vanuit het Riziv en de ziekenfondsen is er wel enige aandacht, want je hebt toch de verhoogde tegemoetkoming voor kwetsbare groepen. Al weet ik niet hoe dat de betrokken personen bereikt en in welke mate de beschikbare oplossingen, met name de terugbetalingen, echt doeltreffend zijn. Globaal genomen verdient armoede beslist meer aandacht.